Το πώς και το γιατί των μικρών

Ένα μικρό ταξίδι σε βιβλία που είτε αναφέρονται είτε προέρχονται από τις Βαλτικές χώρες θα κάνουμε τις επόμενες εβδομάδες. Οι τρεις χώρες της Βαλτικής θάλασσας, Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία, έχουν πολύ μικρή ιστορία ως ανεξάρτητα κράτη καθώς μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν κομμάτια μιας μεγαλύτερης αυτοκρατορίας ή συνομοσπονδίας, όπως η Χανσεατική Ένωση, το Πολωνικό-Λιθουανικό Βασίλειο, η Ρωσική Αυτοκρατορία και η ΕΣΣΔ. Για πολλούς αιώνες εμποδιζόταν η ανεξάρτητη εθνική πνευματική παραγωγή λογοτεχνίας και των τεχνών γενικότερα εφόσον συχνά απώτερος σκοπός του κατακτητή ήταν η αφομοίωση των λαών αυτών και η απώλεια της εθνικής τους συνείδησης και ταυτότητας.

Θα ξεκινήσουμε με το βιβλίο του Ζυλ Βερν γνωστό περισσότερο στους Έλληνες αναγνώστες ως "Το μυστηριώδες έγκλημα" ή "Ένα έγκλημα στη Λιβονία". H υπόθεση αναφέρεται στη δολοφονία ενός επιφανούς πολίτη, τραπεζίτη, της Λιβονίας (Livland), περιοχής που ανήκει στη σημερινή Εσθονία (η άλλη κύρια περιοχή της χώρας ονομάζεται Eestland). Ο Βερν με τη γνωστή συγγραφική και δημοσιογραφική του δεινότητα πληροφορεί τον αναγνώστη για την αντιπαλότητα μεταξύ των Εσθονών και των Ρώσων κατακτητών που επεκτείνεται μέχρι και τα σχολεία καθώς η Ρωσία επιχειρεί να αφομοιώσει το ντόπιο στοιχείο ενώ οι Εσθονοί βιώνουν μια περίοδο εθνικής αφύπνισης και συνειδητοποίησης. 

Συγγραφικά το βιβλίο ίσως να μην ανήκει στα πιο επιτυχημένα του Βερν, ωστόσο προκαλεί εντύπωση το εύρος των γνώσεων του και ο αγώνας στον οποίο θα επιδόθηκε προκειμένου να βρει στοιχεία για μια τόσο μικρή και συγκεκριμένη περιοχή της Βόρειας Ευρώπης, άγνωστη στο ευρύ κοινό σχεδόν ως και σήμερα την εποχή εκείνη. Ρομαντικός εκ φύσεως ο συγγραφέας, τάσσεται στο πλευρό των κατακτημένων προβάλλοντας έμμεσα τα δίκαια του υπόδουλου αυτού λαού εξαίροντας στιγμές-στιγμές το αγωνιστικό του πνεύμα. Η υπόθεση του βιβλίου μάλλον αναφέρεται έμμεσα στην υπόθεση Ντρέιφους καθώς έχει γραφτεί την ίδια χρονική περίοδο.