Αναρτήσεις

Εικόνα
ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑΣ Διανύουμε αναμφισβήτητα την εποχή της εικόνας. Όλα κρίνονται και εκτιμούνται ανάλογα με το πώς φαίνονται και την εντύπωση που δίνουν. Τα τελευταία χρόνια με την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας η εικόνα πρωταγωνιστεί και στο χώρο του βιβλίου. Πάντα θεωρούσα την εικόνα θυγατρικό είδος του λόγου. Όπως δηλαδή χρειάζεται πρώτα να διατυπωθεί μία ιδέα για την υλοποιήσουμε έτσι θα σχηματιστεί στο νου μας πρώτα η ιδέα και η άποψη για το πώς θα δημιουργηθεί μια εικόνα ή το πώς εμείς την βλέπουμε. Με λίγα λόγια, η εικόνα δεν πρέπει να υπάρχει μόνο για να είναι διακοσμητική ή απλά για να συνοδεύει ένα κείμενο. Θα πρέπει πίσω της να κρύβεται ένας ζωτικός λόγος ύπαρξης και δημιουργίας που δεν θα ασκεί μόνο το μάτι του αναγνώστη αλλά και την κριτική του σκέψη. Δεν φτάνει μόνο η αισθητική της εικόνας. Χρειάζεται και η αισθητική της σκέψης, το πώς και το γιατί. Γιατί ο δημιουργός το έφτιαξε έτσι, τι θέλει να πει και πώς εγώ αυτό το εκλαμβάνω; Η εικόνα που λειτουργεί αισθητικά και

Το πώς και το γιατί των μικρών

Εικόνα
Ένα μικρό ταξίδι σε βιβλία που είτε αναφέρονται είτε προέρχονται από τις Βαλτικές χώρες θα κάνουμε τις επόμενες εβδομάδες. Οι τρεις χώρες της Βαλτικής θάλασσας, Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία, έχουν πολύ μικρή ιστορία ως ανεξάρτητα κράτη καθώς μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν κομμάτια μιας μεγαλύτερης αυτοκρατορίας ή συνομοσπονδίας, όπως η Χανσεατική Ένωση, το Πολωνικό-Λιθουανικό Βασίλειο, η Ρωσική Αυτοκρατορία και η ΕΣΣΔ. Για πολλούς αιώνες εμποδιζόταν η ανεξάρτητη εθνική πνευματική παραγωγή λογοτεχνίας και των τεχνών γενικότερα εφόσον συχνά απώτερος σκοπός του κατακτητή ήταν η αφομοίωση των λαών αυτών και η απώλεια της εθνικής τους συνείδησης και ταυτότητας. Θα ξεκινήσουμε με το βιβλίο του Ζυλ Βερν γνωστό περισσότερο στους Έλληνες αναγνώστες ως "Το μυστηριώδες έγκλημα" ή "Ένα έγκλημα στη Λιβονία". H υπόθεση αναφέρεται στη δολοφονία ενός επιφανούς πολίτη, τραπεζίτη, της Λιβονίας (Livland), περιοχής που ανήκει στη σημερινή Εσθονία (η άλλη κύρια περιοχ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ (ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ) ΠΑΙΔΙΚΟ-ΕΦΗΒΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΣΗΜΕΡΑ-ΜΙΑ ΑΠΟΨΗ

Εικόνα
Το ελληνικό κοινωνικό (ρεαλιστικό) παιδικό –εφηβικό μυθιστόρημα παρά τη σύντομη ιστορία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας παρουσιάζει παραδόξως μια στέρεα βάση και πορεία, κυρίως γιατί βρέθηκε στα χέρια συγγραφέων ώριμων και ικανών να χειριστούν τα ευαίσθητα θέματα που συνήθως πραγματεύεται. Πρόκειται για συγγραφείς οι οποίοι έζησαν τη δύσκολη και τραυματική περίοδο της Κατοχής καθώς και τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια. Συχνά εξέφραζαν και συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις για τα γεγονότα που έζησαν και περιγράφουν στα βιβλία τους με τις απόψεις των ειδικών να διίστανται για το αν θα πρέπει να υπάρχει πολιτική διάσταση στα παιδικά βιβλία. Η δεκαετία της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα μας έφερε ξανά στο προσκήνιο θέματα που για αρκετό διάστημα είχαν μπει στο περιθώριο, όπως η παιδική φτώχια και εργασία, οι οικονομικές και ταξικές διαφορές, η ανεργία των γονέων και η συνακόλουθη ανασφάλεια και αβεβαιότητα στην οικογένεια, η μετανάστευση για τη

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΠΑΜΕ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ!

Εικόνα
Η ποίηση είναι το λογοτεχνικό εκείνο είδος που ξεκινά   με τις καλύτερες προοπτικές ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και με το χρόνο φθίνει ολοένα και περισσότερο ώστε να φτάσει σχεδόν στην περιθωριοποίηση στο τέλος της σχολικής ζωής. Το πρόβλημα δεν ανιχνεύεται μόνο στην αρνητική στάση των μαθητών όσο και στο περιεχόμενο των σχολικών εγχειρίδιων όσο και στον τρόπο διδασκαλίας της ποίησης στη σχολική τάξη. Για πολλές δεκαετίες το σχολικό βιβλίο ήταν το μοναδικό μέσο επαφής των περισσότερων παιδιών με την ποίηση καθώς το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών διέμενε στην επαρχία και δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν λογοτεχνικά βιβλία ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Οι γονείς τους τα έστελναν στο σχολείο ίσα για να μάθουν δυο κολλυβογράμματα και να μπορούν να ανταποκριθούν στις στοιχειώδες ανάγκες της ζωής. Πολλά κορίτσια δεν πήγαιναν καν στο σχολείο. Και φυσικά, ούτε λόγος για σχολικές βιβλιοθήκες (οι οποίες στην πλειοψηφία των σχολείων είναι ανύπαρκτες μέ

Η μεγάλη επιστροφή του διδακτισμού στη λογοτεχνία για παιδιά

Εικόνα
Η μεγάλη επιστροφή του διδακτισμού έχει «συρρικνώνει» τη λογοτεχνία για παιδιά με μεγάλες συνέπειες για τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες του σήμερα και του αύριο Του Γιάννη Σ. Παπαδάτου Ένα… φάντασμα πλανιέται πάνω από τη λογοτεχνία για παιδιά: τα τελευταία χρόνια οι επιτροπές που βραβεύουν βιβλία με τον άλλον ή τον έναν τρόπο υπογραμμίζουν εκείνη τη μεγάλη κατηγορία των βιβλίων που αποτυπώνει έναν νέου τύπου διδακτισμό, θα τον έλεγα, ΝΕΟΔΙΔΑΚΤΙΣΜΟ [1]. Πανεπιστημιακές μελέτες και έρευνες ολοένα το διαπιστώνουν. Πανομοιότυπα θέματα, χωρίς φαντασία, χωρίς πρωτοτυπία, χωρίς τολμηρότητα, χωρίς πειραματισμούς στην αφήγηση –πέρα από, ευτυχώς, ορισμένες φωτεινές εξαιρέσεις–, έχουν θεματικά και ιδεολογικά «συρρικνώσει» τη λογοτεχνία για παιδιά. Οι προθήκες των βιβλιοπωλείων έχουν γεμίσει με βιβλία για κάθε ηλικία που αναγράφεται ή υπονοείται με διάφορους τρόπους στο…εξώφυλλο ή στο οπισθόφυλλο, με π.χ. …550, 650, 750 κ.λπ. λέξεις και ανάλογες σελίδες και με θέματ